Noc Muzeów - zespół pałacowy w Łężanach

Szlakami Warmii i Mazur

Miniony weekend upłynął pod znakiem ogólnopolskiej Nocy Muzeów, w ramach której postanowiłam odwiedzić perłę warmińsko-mazurskiego neobaroku - pałac w Łężanach.

Łężany to niewielka wieś położona niespełna 60 kilometrów od Olsztyna, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel. Co zatem wyróżnia tę wieś spośród innych w okolicy? Otóż znajduje się tam  należący obecnie do Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, przepiękny zespół pałacowo-parkowy. 

Pałac został zbudowany w latach 1909-1911 w stylu neobarokowym i stanowił siedzibę pruskiego roku szlacheckiego - von Fischer-Lossainen. Jak doszło do tego, że budowla powstała?

W roku 1872 (wedle innych źródeł był to rok 1885), niejaki Gustav Fischer zakupił majątek w Łężanach, gdzie początkowo mieszkał ze swą rodziną w niewielkim dworze, usytuowanym na skraju parku nad jeziorem Legińskim. Po śmierci Gustava, zarząd majątkiem przejęła jego żona - Elle Fischer. 

Dalsze losy Łężan i powstanie pałacu związane są natomiast z synem Gustava - Reinholdem, który w cesarskiej marynarce dosłużył się stopnia kontradmirała floty i po zaślubieniu Edith z rodu von Rath, postanowił wybudować pałac dla swojej rodziny.

Reinhold podszedł do tematu z niemałym rozmachem. Postawił na bogato zdobioną budowlę w dużej mierze opartą na neobarokowym sznycie. Wewnątrz pałacu pozostawało do dyspozycji mieszkańców 27 pokoi, sala balowa i biblioteka. Niemałym zaskoczeniem na owe czasy było uwzględnienie takich rozwiązań, jak centralne ogrzewanie, łazienki, czy przesuwne drzwi, znane z ciągów komunikacyjnych na statkach.

W 1910 roku majątek Reinholda powiększył się o folwark w Plenowie, na terenie którego wybudowano obiekty gospodarcze, cegielnię i młyn. Od roku 1919 kontradmirał zakończył służbę w marynarce i rodzina von Fischer-Lossainen (bo tak brzmiało nazwisko od roku 1910, kiedy to Reinhold otrzymał tytuł szlachecki Cesarstwa Niemieckiego) osiadła w rezydencji na stałe. 

Dalsze losy rezydencji związane są między innymi z takimi wydarzeniami, jak II wojna światowa, którą pałac przetrwał w stanie niemal nienaruszonym. Ograbiono obiekt wyłącznie z mienia ruchomego, jednak budynek nie doznał poważnego uszczerbku.

W roku 1957 majątek stał się własnością Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie (obecnie jest to Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie), która traktowała posiadłość jako zaplecze badawczo-rozwojowe. 

Obecnie pałac pozostaje we władaniu UWM w Olsztynie. Budynek poddawany jest licznym modernizacjom, których celem jest przystosowanie obiektu do pełnienia funkcji ośrodka konferencyjnego z bazą noclegową i gastronomiczną.